Gekraakte vakantiewoningen aan de Costa Brava.
Woningen in Spanje worden vaak gekraakt
In Spanje komt het regelmatig voor dat woningen zonder toestemming worden bezet, een praktijk die bekendstaat als “okupas”. Vooral aan de kustgebieden (Costa Brava/ Costa Blanca) en regio’s zoals Catalonië, Madrid, Valencia zijn veel gevallen van kraken. Huizen die langdurig leegstaan (enkele weken), zoals vakantiehuizen of tweede woningen, worden het vaakst getroffen. Krakers variëren van gezinnen die dringend onderdak nodig hebben tot georganiseerde bendes die woningen selectief uitzoeken om er financieel voordeel uit te halen. Hierbij worden er nepcontracten opgesteld en woningen zelfs aan nietsvermoedende kopers doorverkocht. Juridisch kan dit natuurlijk helemaal niet, maar als eigenlijke woningeigenaar mag jij dit probleem met de “nieuwe eigenaar” op gaan lossen.
- Het belang van snelle actie
De eerste 48 uur na een kraak zijn cruciaal. Als de eigenaar binnen deze periode kan aantonen dat het om zijn woning gaat, kan de politie soms ingrijpen zonder een gerechtelijk bevel. Na deze termijn wordt het terugkrijgen van de woning vaak een langdurig juridisch proces. De Spaans ombudsman waarschuwt er bovendien voor dat de meeste gevallen juridisch complexer zijn dan dat op social media wordt getoond. Eigenaren moeten dus snel reageren, bijvoorbeeld door onmiddellijk contact op te nemen met de politie en hun eigendomsdocumenten te tonen. Vertraging kan leiden tot maanden of zelfs jaren van juridische procedures.
De spanningen rond dit onderwerp worden in de Nederlandse en Belgische media steeds vaker zichtbaar met verhalen van landgenoten die krakers uit hun Spaanse woning moesten “uitkopen”. Het gevoel van machteloosheid, hoge kosten en veel stress benadrukken dat met de juiste maatregelen een hoop ellende voorkomen kan worden.
Het depat van “Okupatión” is zo beladen dat het altijd een prominente rol krijgt in de verkiezingscampagnes van de Spaanse politieke partijen over strengere wetgeving.
- Preventieve maatregelen beschermen je woning
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Huiseigenaren kunnen hun woning beveiligen met stevige sloten, alarmsystemen en beveiligingscamera’s. Regelmatig contact met buren kan helpen verdachte activiteiten vroegtijdig te signaleren. Daarnaast bestaan er speciale verzekeringen tegen kraken (“anti-okupas verzekering”), die de schade en juridische kosten kunnen dekken. Het maandelijks laten controleren van de woning tijdens afwezigheid, verminderd het risico aanzienlijk. PropertyCare Costa Brava doet dit al vanaf enkele tientjes per maand. Afhankelijk van welk pakket je kiest.
- Waarom vakantiehuizen in Spanje aantrekkelijk zijn voor krakers
De angst dat je na je verblijf in je thuisland terugkomt en je Spaanse woning bezet aantreft, is niet ongegrond. Woningen die tijdelijk leegstaan, zoals tweede woningen of vakantiehuizen, zijn een veelvoorkomend doelwit. Voor de eigenaar is zo’n huis ontspanning en vrijheid maar voor krakers een noodzaak en een eenvoudige kans. Het gebrek aan toezicht maakt het gemakkelijk voor krakers om ongezien binnen te komen. Eenmaal binnen is bezet! Eigenaars moeten daarom extra waakzaam zijn, bijvoorbeeld door buren te vragen regelmatig te controleren en oplettend zijn of er ongebruikelijke activiteiten in- en rondom de woning plaatsvinden.
Signalen dat een huis leegstaat, zoals een volle brievenbus, ongeopende ramen of donkere kamers, kan krakers aantrekken. Regelmatig toezicht, het gebruik van timers voor verlichting en buren die een oogje in het zeil houden, kunnen helpen om het risico te verkleinen.
- Wie kraken woningen in Spanje?
Kraken is een complex sociaal en juridisch probleem. Krakers zijn een diverse groep. Sociale krakers zijn vaak mensen die geen woonruimte kunnen vinden of betalen zoals gezinnen met kinderen. Politieke krakers bezetten woningen om aandacht te vragen voor maatschappelijke kwesties. Georganiseerde bendes kraken woningen voor financieel gewin, en studenten of jongeren kunnen eveneens tijdelijk woningen bezetten. Elk type kraker heeft een andere motivatie en methode, wat de aanpak voor eigenaren beïnvloedt. Eén van de problemen is eveneens dat de Spaanse wetgeving bepaalde bescherming biedt aan krakers, wat voor eigenaren frustrerend kan zijn en het proces van ontruiming aanzienlijk vertraagt.
- De rechten van eigenaren
Eigenaars mogen hun woning nooit zelf terugnemen. Ze hebben wel recht op juridische stappen en schadevergoeding, maar deze processen kunnen maanden of jaren duren. Het is belangrijk dat eigenaren alle documenten en bewijsstukken bij de hand hebben, zoals eigendomsbewijzen en bewijs van leegstand, om hun zaak juridisch te ondersteunen.
- Geweld gebruiken is geen oplossing
Het inzetten van geweld of een privé-knokploeg is strikt verboden en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging en hoge schadeclaims. Zelfs het dreigen met geweld kan gevolgen hebben. Eigenaren moeten altijd de juridische route volgen, hoe frustrerend dat ook kan zijn, om verdere complicaties te voorkomen.
- Afsluiten van water, elektriciteit en andere nutsvoorzieningen
Het zelf afsluiten van water, gas of elektriciteit wordt beschouwd als intimidatie en is niet toegestaan. Nutsbedrijven mogen alleen afsluiten op basis van een gerechtelijk bevel. Eigenaars kunnen dus niet zelfstandig handelen om krakers te dwingen te vertrekken, wat een belangrijke juridische valkuil is om te vermijden. Vaak zie je dan ook dat installaties uit de woningen worden verwijderd of zelfs volledige kozijnen en voordeur uit woningen worden gehaald en dicht worden gemetseld. Dit alles om krakers te weren.
- Aansprakelijkheid voor schade
Eigenaren zijn soms gedeeltelijk aansprakelijk voor schade die krakers veroorzaken, bijvoorbeeld aan onderhoud of aan de structuur van het huis. Verzekeringen dekken vaak niet alle schade, waardoor preventie essentieel is. Documenteer altijd de staat van de woning en houd foto’s bij van waardevolle spullen, zodat eventuele claims beter worden ondersteund.
- Kostenposten voor huiseigenaren
Een kraak kan leiden tot aanzienlijke financiële lasten: juridische kosten, schadeherstel, nutsvoorzieningen, verzekeringspremies en mogelijk extra beveiliging. Deze kosten kunnen snel oplopen, vooral bij langdurige juridische procedures. Het inschakelen van een gespecialiseerde advocaat kan helpen om het proces efficiënter te laten verlopen.
- Zelf je woning terug kraken is verboden
Het zelf terugnemen van een gekraakte woning is een strafbaar feit en kan leiden tot vervolging. Alle acties moeten via de officiële juridische procedures verlopen. Eigenaren moeten geduld hebben en samenwerken met advocaten en autoriteiten om de woning op een veilige en wettelijk toegestane manier terug te krijgen.
